February 12th, 2016 → 10:16 am @ Aris Aristidou
Με αφορμή κάποιες φερόμενες δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών σε βρεττανική εφημερίδα για την επιδιωκόμενη λύση Διζωνικής/Δικοινοτικής/Ομοσπονδίας στο Κυπριακό, που προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων, επανέρχομαι στο θέμα της ΔΔΟ με το σωστό περιεχόμενο, που έπρεπε να απασχολεί όλους. Σταχυολογώντας τις θέσεις που καθημερινά δημοσιοποιούνται για το Κυπριακό καταλήγω ότι ‘βρισκόμαστε στο πέλαγος με βάρκα την ελπίδα’. Ενώ συζητούμε εδώ και αρκετές δεκαετίες λύση ΔΔΟ, πολλοί θεωρούν ότι λανθασμένα κάνουμε ό,τι κάνουμε κι έπρεπε να ψάξουμε για άλλη λύση, που δεν προσδιορίζουν, ενώ κι οι υποστηρικτές της δεν έχουν καθορίσει το ‘σωστό περιεχόμενό’ της. Κι είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε πρώτα. Όταν εμείς δεν ξέρουμε τί θέλουμε, σε τί θα ζητήσουμε την υποστήριξη του ΟΗΕ, της ΕΕ, των φίλων και ‘στρατηγικών’ εταίρων μας; Αυτό ζήτησα από την Κυβέρνηση Κυπριανού από το 1980. Η απάντηση που πήρα τότε ήταν ότι δεν είναι σωστό να ‘αποκαλύψουμε τα χαρτιά μας’ στο μέσο διαπραγματεύσεων. Λες και παίζαμε πόκερ. Πέραν τούτου, το άλλο που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι η περίπτωση όπου η Τουρκία δεν συγκατανεύσει για δικούς της σκοπούς σε λύση ΔΔΟ με το σωστό περιεχόμενο. Δεν εξυπηρετεί το καλώς νοούμενο συμφέρον του Τόπου η συνεχής αντιπαράθεση μεταξύ μας. Εάν δεν συμφωνούμε με κάτι που λέγεται, με επιχειρήματα να προσπαθήσουμε να το αποκρούουμε.
Όπως ανάφερα κι άλλοτε, την ΔΔΟ τη δεχτήκαμε από το 1977 με την πρώτη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου κι αργότερα επισφραγίστηκε κι από τα Ην.Έθνη. Στην πράξη είχε διαμορφωθεί από την εισβολή. Ο Μακάριος τη δέχτηκε για να αποφύγει την κατάληψη περαιτέρω εδαφών. Θυμόμαστε οι παλιότεροι τις διαδόσεις που υπήρχαν καθημερινά για προέλαση του τουρκικού στρατού. Ποιός θα τους εμπόδιζε; Ένας πελώριος αετός έμπιξε τα νύχια του στο κορμί ενός μικρού πουλιού και το κρατούσε καθηλωμένο και ματωμένο, όπως το παρομοίασα τότε. Ποιός μπορούσε τότε να το απαλλάξει; Ευτυχώς με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. οι κοινοτικές αρχές (οι βασικές ελευθερίες) μπορούν να εξουδετερώσουν τις διαχωριστικές συνέπειες μιας λύσης ΔΔΟ, όπως την ζητά η άλλη πλευρά. Δεν μπορεί να έχουμε εγγυημένες πλειοψηφίες πληθυσμού, ιδιοκτησίας κλπ, όταν οι πολίτες της ΚΔ μπορούν να μεταναστεύουν όπου θέλουν ή να επενδύουν οπουδήποτε στην Ε.Ε. Μέχρι τώρα το ευρωπαικό κεκτημένο δεν χρησιμοποιήθηκε αρκετά (παράδειγμα το Σχέδιον Ανάν). Επειδή συμφέρει και την Ε.Ε. να εφαρμοστεί (αλλοιώτικα θάχουν προβλήματα με πολλά μέλη της με μειονότητες) γι’αυτό εισηγούμαι να χρησιμοποιήσουμε περισσότερη πίεση και πειθώ προς την κατεύθυνση αυτή στην Ε.Ε. Και γιατί οι Τ/Κύπριοι να δεχτούν μια τέτοια διευθέτηση; Γιατί, πέραν των ωφελημάτων από μια ευημερούσα Ευρωπαική Χώρα, θα είναι μαζεμένοι σε μια περιοχή, τουλάχιστον όσοι κι όσο το επιθυμούν, θα αυτοδιοικούνται με μια ενδυναμωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως κι οι Ε/Κύπριοι, με αναλογική συμμετοχή στους θεσμούς της Ομοσπονδίας και με ασφαλιστικές δικλείδες στις λαμβανόμενες αποφάσεις, που να επιβλέπουν όργανα της Ε.Ε. Ίσως το τελευταίο να χρειάζεται κάποια περαιτέρω επεξεργασία/συζήτηση για να αποφύγουμε τα βέτο και τα αδιέξοδα, που ζητήσαμε να διορθωθούν με την υποβολή των δεκατριών σημείων για αλλαγές των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να υποβληθούν από όλους και να συζητηθούν εισηγήσεις για ένα αριθμό σχετικών θεμάτων, όπως το περιουσιακό/ιδιοκτησία κι η επιστροφή εκτοπισθέντων. Ασφαλώς πρώτη προτεραιότητα για οποιανδήποτε ιδιοκτησία έχει ο νόμιμος ιδιοκτήτης. Εάν ο ίδιος δεν θέλει να την αναλάβει πίσω, θα πρέπει να την ανταλλάξει ή να αποζημιωθεί. Το ίδιο κι ο νόμιμος χρήστης, που θα πρέπει να τακτοποιηθεί διαφορετικά αν πρέπει να εγκαταλείψει τη σημερινή κατοικία ή επαγγελματική στέγη. Το ίδιο ισχύει και για τους Ε/Κ και τους Τ/Κ.
Σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να ισχύσει το κριτήριο της πλειοψηφίας πληθυσμού είτε στο εδαφικό όσον αφορά την επιστροφή οικογενειών εκτοπισθέντων στις πατρογονικές τους εστίες στις περιοχές, που θα μπούνε κάτω από το Ε/Κ και το Τ/Κ Συνιστόν Κρατίδιο, των οποίων η έκταση θα καθοριστεί στη βάση των ιδιοκτησιών γης κάθε Κοινότητας πριν από την εισβολή συν ένα ποσοστό Κρατικής γης, ανάλογα με τον κανονικό πληθυσμό τους. Εάν δεν ακολουθηθεί αυτή η αντικειμενική μεθοδολογία και ισχύσει η μέθοδος της πληθυσμιακής πλειοψηφίας θα έχουμε πολλές παραδοξότητες. Πέραν της εξ υπαρχής παραβίασης της αρχής της Ε.Ε. για ελεύθερη εγκατάσταση των Ευρωπαίων πολιτών σε όλη την επικράτεια της, θα δημιουργήσουμε πρόσθετα προβλήματα στην ήδη ταλαιπωρημένη Κυπριακή κοινωνία γιατί θα χωρίσουμε τον κόσμο των εκτοπισθέντων, τους συγχωριανούς, ακόμη και τις οικογένειες, σ’ αυτούς που μπορούν να επιστρέψουν κι αυτούς που δεν μπορούν γιατί καλύφθηκε το κότα. Εάν εκείνο που απασχολεί την άλλη πλευρά είναι οι πλειοψηφίες που μπορεί να δημιουργηθούν με την ελεύθερη επιστροφή κι εγκατάσταση, η εισήγησή μου θα ήταν να εξεταστεί το ενδεχόμενο να εισαχθεί για κάποιο χρόνο το σύστημα του ‘ετεροδημότη’ .
Σημαντική και στις δυο περιπτώσεις, περουσιακό και δημογραφικό, είναι η έκταση των δυο συνιστώντων κρατιδίων. Όσο πιο μικρή έκταση θα έχει το Τ/Κυπριακό Κρατίδιο, τόσο πιο εύκολο θα είναι να ικανοποιηθούν οι πιο πάνω επιδιώξεις της Τ/Κυπριακής Πλευράς. Η ιδιοκτησία γης των δυο πλευρών πριν από την εισβολή είναι η πιο αντικειμενική βάση. Βοηθητική θα είναι επίσης η υποβοήθηση επαναπατρισμού των εποίκων.